Mleczaj rydz to ciekawy gatunek grzyba, który nieco przypomina kurkę. Jest popularny wśród doświadczonych grzybiarzy, ale bardzo łatwo pomylić go z trującymi okazami, dlatego nigdy nie zbieraj grzybów, co do których nie masz pewności. Jak rozpoznać rydze?
Spis treści:
- Jak rozpoznać rydze?
- Rydze: zielony nalot
- Jak odróżnić rydza od olszówki?
- Jak nie pomylić rydza z trujakiem?
Jak rozpoznać rydze?
Mleczaj rydz ma wiele nazwy zwyczajowych. Mówi się o nim np. rydz smaczny lub rydz prawdziwy. Istnieją także inne odmiany jadalnych mleczajów, m.in. zmienny, czerwieniejący czy świerkowy. Grzybiarze wprost je uwielbiają, ponieważ ma charakterystyczny, lekko owocowy smak. Rydzów należy szukać w lasach iglastych, głównie świerkowych, a także blisko sosen. Czasem można je spotkać także w lasach liściastych, szczególnie na granicy linii drzew lub na trawiastych polanach.
Rydz wyglądem przypomina kurkę. Ma bardzo niski trzon, sięgający od 3 do 5 cm oraz nieregularny kapelusz z wyraźnymi, pomarańczowymi blaszkami. Kapelusz może wyglądać jak wygięty w drugą stronę parasol lub być bardziej płaski. Może być bardziej rudy, czerwony lub jasnoróżowy (łososiowy).
Brzeg kapelusza jest często pofalowany, szczególnie u dojrzałych, starych grzybów. Blaszki przechodzą z kapelusza na część trzonu, który po przełamaniu jest często puste w środku. Jedynie młode osobniki mają trzonu "pełne".
fot. Jak rozpoznać rydze/Adobe Stock, Edyta Żołędzka
Rydze: zielony nalot. Czy wszystkie rydze zielenieją?
To, co odróżnia mleczaja rydza od innych grzybów, w tym trujących, jest to, iż po przełamaniu go zaczyna wydzielać pomarańczowe mleczko. W kontakcie z powietrzem płyn zmienia kolor na zielony.
To dlatego niektóre rydze mają zielony nalot - prawdododobnie zostały uszkodzone przez ludzi lub zwierzęta (np. podgryzione przez któregoś z leśnych mieszkańców) - nie oznacza to, że grzyb nie nadaje się do zerwania, ale należy go bardzo dokładnie oczyścić po przyniesieniu do domu z grzybobrania.
Jak odróżnić rydza od olszówki?
Rydze łatwo pomylić np. z olszówką, czyli krowiakiem pospolitym. Doświadczeni grzybiarze dostrzegają różnice od razu, ale jeśli zbierasz grzyby hobbystycznie, możesz mieć problem z oceną, czy dany grzyb jest jadalny, czy nie. Na szczęście można to łatwo sprawdzić.
Podstawowa różnica jest taka, że olszówka po przełamaniu nie wydziela pomarańczowego płynu. Wiele osób uważa, że olszówka po wygotowaniu traci trujące właściwości, niestety jest to jeden z powszechnie występujących mitów o grzybach.
Dodatkowo olszówka rośnie przede wszystkim pod olchami i brzozami, na torfowiskach oraz w lasach liściastych. Lubią tereny mocno wilgotne.
fot. Jak odróżnić rydza od olszówki? Tu: olszówka (krowiak pospolity)/Adobe Stock, Henri Koskinen
Jak nie pomylić rydza z trujakiem?
Mleczaj rydz ma także swojego trującego kuzyna, jest to mleczaj wełnianka. Nazywany jest często rydzem fałszywym. Objawy zatrucia grzybami z tego gatunku to przede wszystkim silne wymioty, biegunka i nudności, jednak nie jest on uważany za mocno trujący. Co więcej, niektórzy twierdzą, że po długim gotowaniu traci on swoje trujące właściwości, jednak nadal pozostaje nieprzyjemny, gorzki smak.
To, po czym można rozpoznać, że to nie rydz jadalny, to przede wszystkim kapelusz. Jest on pokryty "pierzynką", która wygląda nieco jak wełniane zmechacenia. Dodatkowo ma bardziej obły, bułkowaty kształt, a trzon często jest nieco wyższy, niż w przypadku rydzów.
fot. Jak odróżnić rydza od trujaka/Adobe Stock, filistimlyanin1
Zobacz pyszne przepisy z rydzami w roli głównej:
Rydze po cygańsku - pyszne rydze na zimę w słoiku
Rydze marynowane - przepis na rydze w occie
Rydze smażone - przepis, który zawsze się udaje
